شناسایی و تراکم جوامع ساکن سازه های مصنوعی سواحل هندیجان

این مطالعه به منظور بررسی ساختار جمعیتی وابسته به زیستگاههای مصنوعی احداث شده در سواحل هندیجان واقع در جنوب شرقی خلیج فارس انجام شد. نمونه های موجودات چسبنده به صورت فصلی از بهار تا زمستان 1388 از یک ایستگاه در محل سازه های قدیمی (d) و سه ایستگاه در محل سازه های جدید (a, b, c) انتخاب شد. نمونه برداری به طور تصادفی و با استفاده از کوادرت با ابعاد 25 سانتی متر از طریق غواصی انجام شد. در طول دوره مطالعاتی (یک سال) روی سازه ها، 59 گونه از موجودات چسبنده بر روی سازه متعلق به 13 گروه جانوری شناسایی شده که از این تعداد 9 گونه به مرجانها، 8 گونه به اسفنجها، 7 گونه شکم پا و 8 گونه دو کفه ای، 4 گونه به کرمها و 17 گونه به سخت پوستان اختصاص داشت. در سازه های مصنوعی بررسی شده از نظر بیوماس غالبیت با مرجانهای نرم بوده که بیش از 92 درصد از پوشش زنده را به خود اختصاص داده است و گونه غالب .plumarella sp و از نظر فراوانی بیشترین درصد متعلق به گونه .pisidia sp از خرچنگهای غیرحقیقی می باشد. طبق نتایج آنالیز mds) multipel dimention similarity) مشخص شد ایستگاههای مختلف بر اساس در صد شباهت (با استفاده از شاخص شباهت bray curtis) در فصول مختلف اختلافاتی را بر اساس بیوماس گونه های مختلف شناسایی شده نشان می دهند. در آنالیز خوشه ای که بر اساس میانگین بیوماس گونه ها در فصول مختلف انجام شده است، سازه قدیم d در سطح 55 درصد، سازه b در سطح 75 درصد و سازه های a و c در سطح 80 درصد تشابه از یکدیگر متمایز شده اند. در این مطالعه خرچنگهای anomura مخصوصاً گونه .pisidia sp دارای فراوانی زیادی بخصوص در ایستگاه a و d (سازه قدیم) هستند که در مطالعات قبلی دارای حضور کمی بوده اند. همچنین انواعی از مرجانها از جمله .dendronephthya sp.، sarcophyton sp و .lobophyllia sp برای اولین بار بر روی سازه قدیم (d) مشاهده شده اند و گونه هایی از قبیل کرمهای پرتار، نرمتنان، برخی سخت پوستان و خارتنان نسبت به مطالعات قبلی دارای حضور بسیار کمتری بوده اند که با توجه به نتایج به دست آمده می توان عنوان کرد که در طول زمان اجتماعات سازه ها تغییر کرده است. همچنین بر اساس نتایج حاصل از مطالعه ساختار جمعیتی سازه ها، بین ایستگاهها اختلاف معنی دار وجود نداشته که می تواند به علت تشابه در ویژگیهای ساختاری از جمله شیب بستر و عمر سازه ها باشد. طبق نتایج به دست آمده میانگین فراوانی کل در فصل بهار با سایر فصول اختلاف معنی دار داشته و بیشتر از سایر فصول بوده است که می تواند ناشی از فاکتورهای زیستی از جمله سیکل زندگی و فصول تولیدمثلی موجودات باشد. در مطالعه اخیر با افزایش بیوماس اجتماعات روی سازه ها افزایش بیوماس ماهیان را در مراحل بعد توالی می توان انتظار داشت. این بسترها فشار روی بسترهای طبیعی رو به زوال در منطقه را کاهش داده و سبب بازسازی مجدد این زیستگاه ها می گردد.